Sarkom Kanseri Nedir?

Sarkom, vücudun bağ dokularında, yani kemikler, kaslar, kıkırdak, yağ dokusu, kan damarları ve sinir hücreleri gibi dokularda gelişen bir kanser türüdür. Sarkomlar genellikle vücudun yumuşak dokularında (yumuşak doku sarkomları) veya kemik dokusunda (kemik sarkomları) görülür. Diğer kanser türlerinden farklı olarak sarkomlar, vücudun derin dokularında veya kemiklerde başlar ve genellikle nadir görülür.

Risk Faktörleri:

1. Genetik Sendromlar: Bazı kalıtsal genetik bozukluklar (örneğin, Li-Fraumeni sendromu, nörofibromatozis, Gardner sendromu) sarkom gelişme riskini artırabilir.

2. Radyasyon Tedavisi: Daha önce radyasyon tedavisi görmüş olmak, sarkom gelişme riskini artırabilir.

3. Kimyasal Maddelere Maruz Kalma: Tarım kimyasalları, bazı endüstriyel kimyasallar (örneğin, vinil klorür gibi) ve bazı toksinler sarkom riskini artırabilir.

4. Lenfödem: Lenf sıvısının biriktiği bölgelerde gelişen lenfödem, yumuşak doku sarkomları riskini artırabilir.

5. Aile Öyküsü: Ailede sarkom öyküsü olması riski artırabilir.

6. Kronik Yaralanmalar: Uzun süreli travma veya iltihaplanma, özellikle kemik ve yumuşak dokularda sarkom riskini artırabilir.

Sarkomun Alt Tipleri:

Sarkomlar genellikle iki ana kategoriye ayrılır:

1. Yumuşak Doku Sarkomları:

Yumuşak doku sarkomları, kaslar, yağ dokusu, sinirler, kan damarları ve tendonlar gibi vücuttaki bağ dokularında gelişir. Yumuşak doku sarkomlarının birçok alt tipi vardır:

• Liposarkom: Yağ dokusunda gelişen bir sarkom türüdür.
• Leiomyosarkom: Düz kas dokusunda başlar.
• Rabdomiyosarkom: Çizgili kas dokusunda başlar ve çocuklarda daha yaygın görülür.
• Anjiyosarkom: Kan damarlarından gelişen bir sarkom türüdür.
• Fibrosarkom: Lifli dokularda gelişen bir sarkom türüdür.
• Sinoviyal Sarkom: Eklemlerin etrafındaki dokularda gelişir.
• Gastrointestinal Stromal Tümör (GIST): Sindirim sisteminde, özellikle mide ve bağırsakta gelişen bir tür yumuşak doku sarkomudur.

2. Kemik Sarkomları:

Kemik sarkomları, kemik dokusunu etkileyen nadir kanser türleridir:

• Osteosarkom: Kemiklerde en yaygın görülen sarkom türüdür ve genellikle gençlerde ve genç erişkinlerde görülür.
• Ewing Sarkomu: Kemiklerde veya yumuşak dokularda gelişen ve çocuklar ile gençlerde görülen bir türdür.
• Kondrosarkom: Kıkırdak hücrelerinde başlayan bir kemik sarkomudur ve genellikle yaşlı erişkinlerde görülür.

Tedavi ve Evrelere Göre Yaklaşım:

Sarkom kanserinin tedavisi, tümörün tipi, büyüklüğü, yayılma durumu ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavi, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapiyi içerebilir. Tedavi stratejisi kanserin evresine göre belirlenir.

Evre I (Erken Evre Sarkom):

• Evre I‘de tümör küçük ve lokalizedir, henüz lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Cerrahi: Sarkom tedavisinin temelidir. Tümör ve çevresindeki sağlıklı doku çıkarılır (geniş lokal eksizyon). Kemik sarkomlarında tümörle birlikte etkilenen kemiğin bir kısmı da çıkarılabilir.
• Radyoterapi: Cerrahi öncesinde veya sonrasında, kalan kanser hücrelerini yok etmek için radyoterapi kullanılabilir.

Evre II ve III (İleri Evre Lokalize Sarkom):

• Evre II ve III‘te tümör daha büyük olabilir ve yakın dokulara yayılmış olabilir, ancak uzak organlara metastaz yapmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Cerrahi: Tümörün mümkün olduğunca çıkarılması için geniş eksizyon yapılır.
• Radyoterapi ve Kemoterapi: Cerrahiden önce (neoadjuvan tedavi) veya sonra (adjuvan tedavi) kullanılabilir. Osteosarkom gibi kemik sarkomlarında kemoterapi sıklıkla kullanılır.
• Amputasyon: Çok nadir durumlarda, tümörün çıkarılmasının mümkün olmadığı durumlarda, uzuvun amputasyonu gerekebilir.

Evre IV (Metastatik Sarkom):

• Evre IV‘te kanser, uzak organlara (örneğin akciğer, karaciğer) metastaz yapmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Kemoterapi: Kanserin büyümesini yavaşlatmak veya kontrol altına almak için kullanılır. Osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi bazı sarkom türleri kemoterapiye duyarlıdır.
• Cerrahi: Metastazın sınırlı olduğu durumlarda, metastatik tümörler cerrahi ile çıkarılabilir.
• Radyoterapi: Kanserin neden olduğu ağrıyı ve diğer semptomları hafifletmek için palyatif amaçlarla kullanılabilir.
• Hedefe Yönelik Tedavi: Gastrointestinal stromal tümör (GIST) gibi bazı sarkom türlerinde hedefe yönelik tedaviler (örneğin imatinib) kullanılabilir.

Tedavi Stratejileri:

1. Cerrahi: Sarkom tedavisinde ana tedavi yöntemidir. Tümörün geniş bir çevresel doku ile birlikte çıkarılması hedeflenir. Tümör kemiğin içinde ise, etkilenmiş kemik segmenti çıkarılır ve protez veya kemik nakli ile değiştirilir.

2. Radyoterapi: Cerrahiden önce tümörü küçültmek (neoadjuvan) veya cerrahiden sonra kalan kanser hücrelerini yok etmek (adjuvan) için kullanılabilir.

3. Kemoterapi: Özellikle osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi bazı sarkom türlerinde kullanılır. Metastatik vakalarda da kemoterapi önemli bir tedavi seçeneğidir.

4. Hedefe Yönelik Tedavi: Özellikle GIST ve bazı nadir sarkom türlerinde, kanser hücrelerini hedef alan özel tedavi yöntemleri kullanılır.

5. Palyatif Tedavi: İlerlemiş vakalarda, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için palyatif tedavi uygulanır.

Sonuç olarak, sarkom kanserinin tedavisi, tümörün tipi, evresi ve hastanın genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Erken evrelerde cerrahi genellikle yeterli olurken, ileri evrelerde kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedaviler devreye girer.