Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Nedir?

Rahim ağzı kanseri, rahmin alt kısmında yer alan ve vajinaya açılan rahim ağzı (serviks) hücrelerinde başlayan bir kanser türüdür. Çoğu rahim ağzı kanseri, human papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu ile ilişkilidir. HPV virüsünün bazı türleri, rahim ağzı hücrelerinde anormal değişikliklere neden olarak kansere yol açabilir. Rahim ağzı kanseri, düzenli tarama testleri (Pap smear ve HPV testi) ve erken teşhis ile önlenebilir veya erken evrede tedavi edilebilir.

Risk Faktörleri:

1. HPV Enfeksiyonu: Human papilloma virüsü (HPV) rahim ağzı kanserinin en büyük risk faktörüdür. HPV’nin bazı yüksek riskli tipleri (örneğin HPV-16 ve HPV-18) kanser gelişimine yol açabilir.

2. Cinsel Aktivite: Erken yaşta cinsel ilişkiye başlamak, çok sayıda cinsel partnerin bulunması veya partnerin cinsel geçmişi gibi faktörler HPV bulaşma riskini artırır.

3. Sigara Kullanımı: Sigara içmek, bağışıklık sistemini zayıflatarak HPV enfeksiyonlarının vücuttan atılmasını zorlaştırabilir ve kansere dönüşme riskini artırır.

4. Zayıf Bağışıklık Sistemi: HIV/AIDS veya bağışıklık sistemini zayıflatan diğer durumlar, HPV’nin neden olduğu hücresel değişikliklerin kansere dönüşme riskini artırır.

5. Doğum Kontrol Hapları: Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı rahim ağzı kanseri riskini artırabilir.

6. Çok Sayıda Doğum: Birden fazla doğum yapmış kadınlarda rahim ağzı kanseri riski bir miktar artar.

7. Düşük Sosyoekonomik Durum: Rahim ağzı kanseri taramaları (Pap smear) ve tıbbi hizmetlere erişimde yetersizlik, riski artırabilir.

8. Aile Öyküsü: Ailede rahim ağzı kanseri öyküsü olan kişilerde risk bir miktar artabilir.

Rahim Ağzı Kanseri Alt Tipleri:

1. Skuamöz Hücreli Karsinom: Rahim ağzı kanserlerinin %70-80’ini oluşturan en yaygın türdür. Rahim ağzının dış yüzeyini döşeyen düz (skuamöz) hücrelerde başlar.

2. Adenokarsinom: Rahim ağzı kanserlerinin %10-20’sini oluşturan bir diğer türdür. Rahim ağzının iç kısmındaki glandüler (bez) hücrelerde başlar.

3. Karsinosarkom: Çok nadir görülen, hem skuamöz hem de glandüler hücre özellikleri taşıyan bir kanser türüdür.

Tedavi ve Evrelere Göre Yaklaşım:

Rahim ağzı kanseri tedavisi, kanserin evresine, tümörün yayılma derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir.

Evre 0 (Karsinoma in situ / Prekanseröz Lezyonlar):

• Kanser hücreleri, rahim ağzının en dış tabakasında sınırlıdır ve henüz derin dokulara yayılmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Konizasyon: Lezyonun çıkarılması için rahim ağzının bir kısmı koni şeklinde kesilerek alınır.
• Kriyoterapi: Anormal hücreler dondurularak yok edilir.
• Lazer Tedavisi: Anormal hücreler lazer ile yok edilir.
• LEEP (Loop Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü): Elektrik akımı kullanılarak anormal dokular çıkarılır.

Evre I (Kanser rahim ağzı ile sınırlıdır):

• Evre IA: Kanser sadece mikroskobik düzeyde tespit edilebilir.
• Evre IB: Kanser daha belirgin olup, rahim ağzı dışına henüz yayılmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Konizasyon: Erken evre tümörlerde, rahim ağzının bir kısmı çıkarılabilir.
• Histerektomi: Rahmin cerrahi olarak çıkarılması. Radikal histerektomi, rahim ve çevresindeki dokuların tamamen çıkarılmasını içerir.
• Radyoterapi: Cerrahinin mümkün olmadığı veya istenmediği durumlarda uygulanabilir.
• Kemoterapi: İlerlemiş tümörlerde cerrahiye ek olarak veya radyoterapi ile birlikte uygulanabilir.

Evre II (Kanser rahim ağzından rahmin üst kısmına yayılmıştır):

• Kanser rahim ağzını aşarak, ancak pelvisin dışına çıkmadan rahmin üst kısmına yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Radyoterapi ve Kemoterapi Kombinasyonu: Genellikle radyoterapi ve kemoterapi birlikte uygulanır.
• Radikal Histerektomi: Rahim, rahim ağzı ve çevresindeki dokular cerrahi olarak çıkarılır.

Evre III (Kanser pelvik bölgeye veya vajinanın alt kısmına yayılmıştır):

• Kanser pelvik duvarlara, vajinanın alt kısmına veya yakındaki lenf düğümlerine yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Radyoterapi ve Kemoterapi: Kanserin yayılımını kontrol altına almak ve semptomları hafifletmek için kombinasyon tedavisi uygulanır.
• Cerrahi: İleri evrelerde genellikle cerrahi nadir olarak tercih edilir; radyoterapi daha yaygın kullanılır.

Evre IV (Metastatik Kanser):

• Kanser, mesane, rektum gibi yakın organlara veya vücudun uzak bölgelerine (akciğer, karaciğer gibi) yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Kemoterapi: Kanserin büyümesini durdurmak ve semptomları hafifletmek için kullanılır.
• Radyoterapi: Semptomları hafifletmek amacıyla uygulanır.
• Hedefe Yönelik Tedavi: Bevacizumab gibi kanser hücrelerini hedefleyen ilaçlar kullanılabilir.
• Palyatif Bakım: Yaşam kalitesini artırmak için semptomları hafifletmeye yönelik bakım sağlanır.

Tedavi Stratejileri:

1. Cerrahi: Rahim ağzı kanseri tedavisinde erken evrelerde tercih edilen yöntemdir. Histerektomi, kanserin yayılmasını önlemek için rahmin çıkarılmasını içerir. Ayrıca, konizasyon veya LEEP gibi daha az invaziv cerrahi prosedürler, erken evrelerde etkili olabilir.

2. Radyoterapi: Rahim ağzı kanserinde, hem erken hem de ileri evrelerde sıkça kullanılır. Radyoterapi, kanserli hücreleri yok etmek ve tümörleri küçültmek için kullanılır.

3. Kemoterapi: İlerlemiş vakalarda radyoterapi ile kombine edilir. Ayrıca, metastatik kanserlerde tek başına da kullanılabilir.

4. Hedefe Yönelik Tedavi: İlerlemiş rahim ağzı kanserinde, kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak için spesifik ilaçlar kullanılabilir.

5. Palyatif Bakım: İlerlemiş evrelerde hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla ağrı ve diğer semptomları hafifletmeye yönelik tedaviler uygulanır.

Sonuç olarak, rahim ağzı kanseri tedavisi tümörün evresine, yayılımına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak planlanır. Erken teşhis edilen rahim ağzı kanserleri genellikle cerrahi ve radyoterapi ile etkili bir şekilde tedavi edilebilir. İleri evrelerde ise kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedaviler devreye girer.